Σύμφωνα με τις σύγχρονες μελέτες, ένα στα 7 ζευγάρια αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Για τα περισσότερα από αυτά τα ζευγάρια η εξωσωματική γονιμοποίηση (in vitro fertilization – IVF) αποτελεί την καλύτερη δυνατή θεραπεία για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Η εξωσωματική γονιμοποίηση IVF μπορεί να βοηθήσει ζευγάρια που έχουν διαγνωστεί με:
- Ενδομητρίωση
- Σαλπιγγική βλάβη
- Ορμονικές διαταραχές όπως το συνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Προβλήματα σπέρματος (ανδρικός παράγοντας)
- Ανεξήγητη υπογονιμότητα
Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη υψηλών ποσοστών επιτυχίας αποτελεί η σωστή διερεύνηση των αιτίων της υπογονιμότητας και η εξατομίκευση της θεραπείας. Έτσι, κάθε γυναίκα ή ζευγάρι μπορεί να αντιμετωπιστεί με το καλύτερο δυνατό πρωτόκολλο θεραπείας.
Πώς γίνεται η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Η θεραπεία (κύκλος) εξωσωματικής γονιμοποίησης περιλαμβάνει το στάδιο διέγερσης των ωοθηκών που διαρκεί κατά μέσο όρο 12 με 14 ημέρες. Σε αυτή τη φάση, η γυναίκα ακολουθεί ημερήσια αγωγή που καθορίζεται από παράγοντες όπως:
- το ατομικό της ιστορικό
- την ηλικία της
- τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων
Κατά το στάδιο αυτό η παρακολούθηση πραγματοποιείται με συχνό υπερηχογραφικό έλεγχο κάθε δύο ημέρες με σκοπό την εξατομίκευση της δοσολογίας της αγωγής.
Στο τέλος αυτής της διαδικασίας πραγματοποιείται η ωοληψία, η οποία είναι μια σύντομη και ασφαλής επεμβατική πράξη. Η ωοληψία πραγματοποιείται με μέθη και υπό συνεχή υπερηχογραφικό έλεγχο. Μετά την ωοληψία, η ασθενής παραμένει στη μονάδα εξωσωματικής για 1 με 2 ώρες.
Την ίδια ημέρα πραγματοποιείται η γονιμοποίηση των ωαρίων από τα σπερματοζωάρια. Σε αυτό το εργαστηριακό στάδιο τα ωάρια έρχονται σε επαφή με τα σπερματοζωάρια. Για τα ζευγάρια με προβλήματα ποιότητας σπέρματος χρησιμοποιείται η μέθοδος της μικρογονιμοποίησης (ICSI – intracytoplasmic sperm injection). Η μικρογονιμοποίηση ICSI επιτρέπει τη γονιμοποίηση των ωαρίων όσο το δυνατόν καλύτερα, ακόμα και σε σοβαρές περιπτώσεις ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας.
Τα έμβρυα καλλιεργούνται στο εργαστήριο για 3-5 ημέρες και κατά προτίμηση μέχρι να φτάσουν το στάδιο της βλαστοκύστης. Στο στάδιο αυτό γίνεται και η επιλογή των καλύτερων εμβρύων για την μεταφορά στη μήτρα. Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς είναι ανώδυνη και διαρκεί 5 λεπτά. Μετά από δύο εβδομάδες πραγματοποιείται αιμοληψία για τον έλεγχο κύησης. Στο μεταξύ, πραγματοποιείται κατάψυξη των υπόλοιπων, εμβρύων καλής ποιότητας με την κορυφαία μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification).
Διατήρηση γονιμότητας
Στα αρχικά της στάδια, η κατάψυξη ωαρίων και ωοθηκικού ιστού αποτελούσε καίρια θεραπεία μόνο για νέες γυναίκες με καρκίνο πριν την έναρξη θεραπείας που θα έβλαπτε ανεπανόρθωτα τη γονιμότητά τους. Η χρήση της ασφαλούς αυτής μεθόδου έχει επεκταθεί πλέον σε όλες της γυναίκες που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους σε όσο το δυνατό υψηλά επίπεδα και ταυτόχρονα δεν επιθυμούν την άμεση έναρξη οικογένειας για προσωπικούς, εκπαιδευτικούς ή επαγγελματικούς λόγους.
Τα βήματα της θεραπείας είναι απλά. Περιλαμβάνουν την ίδια φάση ωοθηκικής διέγερσης διάρκειας 12 ημερών, όπως σε ένα κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στο διάστημα αυτό, η γυναίκα παρακολουθείται με υπερηχογραφήματα και έλεγχο των ορμονικών επιπέδων με αιμοληψία. Όταν τα ωάρια φτάσουν στο στάδιο της ωρίμανσης πραγματοποιείται η ωοληψία υπό υπερηχογραφικό έλεγχο και με τη χορήγηση μέθης. Η διαδικασία πραγματοποιείται από τον κόλπο και διαρκεί συνήθως 15 λεπτά. Τα ωάρια που αφαιρούνται καταψύχονται με τη μέθοδο της υαλοποίησης. Πρόκειται για μια μέθοδο η οποία επιτρέπει την ασφαλή διατήρησή τους ακόμα και για χρόνια εάν χρειαστεί και δίχως να βλάπτεται η ποιότητά τους. Όταν η γυναίκα επιθυμεί να ξεκινήσει οικογένεια, τα ωάρια αποψύχονται και γονιμοποιούνται με το σπέρμα του άνδρα στο εμβρυολογικό εργαστήριο. Έπειτα, ακολουθεί η εμβρυομεταφορά.
Η ραγδαία εξέλιξη της εργαστηριακής τεχνογνωσίας επιτρέπει:
- ποσοστό επιβίωσης άνω του 90-95% μετά την απόψυξη
- ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης που είναι το ίδιο καλά όσο και η συνήθης εξωσωματική γονιμοποίηση
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η διαδικασία αυτή είναι ασφαλής τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα για τις γυναίκες που την επιλέγουν. Ο κίνδυνος υπερδιέγερσης των ωοθηκών με το ειδικό πρωτόκολλο που ακολουθεί ο ιατρός είναι πολύ κάτω του 1 στα 100. Η θεραπεία δεν σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών στο μέλλον.
Φυσικός κύκλος IVF
Στο φυσικό κύκλο εξωσωματικής δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα για την διέγερση των ωοθηκών. Αντιθέτως, παρακολουθούμε την ανάπτυξη του ενός, φυσιολογικού ωοθυλακίου με συχνά υπερηχογραφήματα και ορμονικών έλεγχο με αιμοληψία. Στόχος της θεραπείας είναι η λήψη αυτού του ωαρίου για να πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση και εμβρυομεταφορά στις περιπτώσεις επιτυχούς γονιμοποίησης στο εργαστήριο. Από τη μία πλευρά, ο φυσικός κύκλος σχετίζεται με χαμηλό κόστος και ελάχιστη σωματική επιβάρυνση. Από την άλλη, σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας και έτσι η επιλογή του πρέπει να γίνεται μετά από σωστή ενημέρωση και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Λόγω του ποσοστού αποτυχίας λήψης του ωαρίου, ο φυσικός κύκλος μπορεί να αντικατασταθεί από τον τροποποιημένο φυσικό κύκλο (modified natural cycle). Σε αυτή τη θεραπεία χρησιμοποιούμε χαμηλές, ημερήσιες δόσεις φαρμάκων. Έτσι, αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό η πρόωρη ωοθυλακιορρηξία και η ακύρωση του κύκλου.
Οι θεραπείες αυτές εξατομικεύονται πλήρως με βάση τον φυσικό κύκλο της γυναίκας και χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση σε ασθενείς που επιθυμούν να αποφύγουν τη χρήση φαρμάκων ή σε ασθενείς που δεν είχαν καλή ανταπόκριση στη διέγερση των ωοθηκών στο παρελθόν.
Γιατί να μας επιλέξετε για εξωσωματική γονιμοποίηση;
Κατά τη διάρκεια της δωδεκαετούς εργασίας του στην Μεγάλη Βρετανία, ο Δρ. Χριστόπουλος έγινε δεκτός και ολοκλήρωσε το πρόγραμμα εξειδίκευσης στην Αναπαραγωγική Ιατρική του Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (Subspecialist in Reproductive Medicine). Σε αυτό το διάστημα εργάστηκε για πολλά χρόνια στο Hammersmith Hospital του Λονδίνου, το οποίο αποτελεί παγκόσμιο κέντρο αναφοράς στην IVF.
Διατέλεσε συντονιστής Διευθυντής της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Thames Valley Fertility με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας και Διευθυντής (NHS Consultant) Αναπαραγωγικής Ιατρικής και Γυναικολογίας στο University College London Hospital με μία ομάδα κορυφαίων ειδικών στην Αναπαραγωγική Ιατρική και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή.
Το ερευνητικό έργο του κου Χριστόπουλου σε νέες μεθόδους εξωσωματικής γονιμοποίησης συγκέντρωσε την προσοχή της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, βραβεύτηκε από την European Society for Human Reproduction and Embryology και παρουσιάστηκε στο ευρύτερο κοινό από δημοσιογραφικούς οργανισμούς όπως το BBC, οι Times του Λονδίνου και ο Guardian. Για το ερευνητικό του αυτό έργο, ο κος Χριστόπουλος ανακηρύχθηκε σε επίτιμο Επίκουρο Καθηγητή της Ιατρικής του Imperial College London.
Για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές για την εξωσωματική γονιμοποίηση, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Μαιευτήρα -Γυναικολόγο Δρ. Γεώργιο Χριστόπουλο.
